Processing math: 91%


Бага сунгаа V, 9-р анги

Бага сунгаа V, 9-р анги   

Бодлогын тоо: 4    Хугацаа: 150 мин


1. a, b>1 байх натурал тоонууд байг. ab тоо 222-оор төгссөн байж болох уу?

Заавар Бодолт
Заавар. 4-т хуваагдах тооны шинж ашигла.

Бодолт. Ийм a, b тоонууд олдохгүй гэдгийг баталъя. Эсрэгээс нь олддог гэе. ab нь 222-д хуваагддаг тул a тэгш тоо байна. Нөгөө талаас b>1 тул ab нь 4-д хуваагдана. Гэтэл 222-р төгссөн тоо 4-д хуваагдахгүй тул зөрчил үүсэв.


2. x, y, z]1;1[ байх бодит тоонууд бол 1(1x)(1y)(1z)+1(1+x)(1+y)(1+z)2 тэнцэтгэл биш биелэхийг батал.

Заавар Бодолт
Заавар. 1x, 1y, 1z ба 1+x, 1+y, 1+z тоонууд эерэг тоонууд тул Кошийн тэнцэтгэл биш ашиглах боломжтой.

Бодолт. t=x+y+z3 гэвэл t]1;1[ ба Кошийн тэнцэтгэл бишээр 1(1x)(1y)(1z)+1(1+x)(1+y)(1+z)1(1t)3+1(1+t)3 болно. Одоо 1(1t)3+1(1+t)32 болохыг батлахад хангалттай. (Үнэндээ энэ тэнцэтгэл биш нь анхны тэнцэтгэл бишийн x=y=z=t байх тухайн тохиолдол юм). 1±t>0 тул (1+t)3+(1t)32(1t2)32+6t222(1t2)3 илэрхий тэнцэтгэл биш болж байна. Тэнцэлдээ хүрэх нөхцөл нь x=y=z=t=0 байна.


3. Хурц өнцөгт ABC гурвалжны B оройгоос AC талд BM медиан буулгав. Хэрэв CBM+CAB=90 бол BA=BC гэж батал.

Заавар Бодолт
Заавар. AB тал болон AC суурийн дундаж перпендикулярын огтлолцолын цэг D нь B цэгтэй давхцахыг харуул.

Бодолт. Олонлог сургуулийн багш Түвшинжаргалын ирүүлсэн бодолт.
MDAC, ABMD=D гэе. AMD=90 тул MBC=MDA. AD=DC тул MDA=MDC байна. Иймд MBDC дөрвөн өнцөгт тойрогт багтана. DMC=90 тул CBD=90 буюу ABC=90 болно. Гэтэл ABC хурц өнцөгт гэж өгөгдсөн тул BD байна.


4. Самбарт 1, 2, 3, 4, 4, 5, 5, 11, 12, 13 гэсэн 10 тоог бичсэн байв. Дараах үйлдэл зөвшөөрөгдсөн: Самбарт бичигдсэн тоонуудын дурын 9 тоог 1-ээр багасгаж, үлдсэн нэг тоог 9-өөр нэмэгдүүлэх; эсвэл дурын нэг тоог 9-өөр багасгаж, үлдсэн 9 тоог 1-ээр ихэсгэж болно. Энэ үйлдлийн тусламжтайгаар бүх тоог ялгаатай болгож чадах уу? (Самбарт сөрөг тоо бичихгүй).

Заавар Бодолт
Заавар. Энэ үйлдлээр 10 модулаар тэнцүү байх чанар хадгалагдана.

Бодолт. Хэрэв a\equiv b\pmod{10} байсан бол эсвэл a\pm 1\equiv b\pm 1\pmod{10} байна, эсвэл a\pm1\equiv b\mp9\pmod{10} байна. Анх 10 модулаар тэнцүү хос нийт 5 ширхэг байгаа тул энэ чанар хадгалагдах ёстой. Самбарт сөрөг тоо бичигдэхгүй тул ялгаатай тоонуудын маань нийлбэр хамгийн багадаа 0+1+2+3+4+10+11+12+13+14=70 байна. Гэтэл анх байсан тоонуудын нийлбэр 60 ба өгөгдсөн үйлдлүүдээр нийлбэр хадгалагдах ёстой. Иймд бүх тоонуудыг ялгаатай болгох боломжгүй.