МУБИС-ийн олимпиад 2019, 9-р анги
Бодлогын тоо: 4 Хугацаа: 180 мин
1. √11…1⏟201722…2⏟20185 тооны бүхэл хэсгийн цифрүүдийн нийлбэрийг ол.
Заавар Бодолт
Заавар. 11…1⏟n−122…2⏟n5 тоо ямар тооны квадрат болох вэ?
n=1 үед 25=52, n=2 үед 1225=352, n=3 үед 112225=3352 болохыг шалгахад төвөггүй. Эндээс 11…1⏟201722…2⏟20185=33…3⏟201752 гэсэн таамаглал дэвшүүлж болохоор байна.
n=1 үед 25=52, n=2 үед 1225=352, n=3 үед 112225=3352 болохыг шалгахад төвөггүй. Эндээс 11…1⏟201722…2⏟20185=33…3⏟201752 гэсэн таамаглал дэвшүүлж болохоор байна.
Бодолт. 11…1⏟n−122…2⏟n5=33…3⏟n−152
гэж баталъя. Нэг талаас
11…1⏟n−122…2⏟n5=10n−1−19⋅10n+1+2⋅10n−19⋅10+5=102n−10n+19+2⋅10n+1−209+459=19(102n+10n+1+25)
Нөгөө талаас
33…3⏟n−152=(33…3⏟n−1⋅10+5)2=(33…3⏟n−1⋅10)2+2⋅33…3⏟n−1⋅10⋅5+25=(10n−1−13⋅10)2+10n−1−13⋅102+25=(10n−1−13⋅10)2+10n−1−13⋅102+25=(10n−10)29+3⋅10n+1−3009+2259=19(102n−2⋅10n+1+100+3⋅10n+1−300+225)=19(102n+10n+1+25)
тул
√11…1⏟201722…2⏟20185=33…3⏟20175
тул цифрүүдийн нийлбэр нь
3⋅2017+5=6056
байна.
2. x, y, z нь xy+z+yz+x+zx+y=1 нөхцөлийг хангадаг бол x2y+z+y2z+x+z2x+y илэрхийллийн авч болох утгуудыг ол.
Заавар Бодолт
Заавар. x2y+z+y2z+x+z2x+y=0 болохыг батал.
Бодолт. Илэрх.=x2y+z+y2z+x+z2x+y=x2y+z+x+y2z+x+y+z2x+y+z−(x+y+z)=x(x+y+z)y+z+y(x+y+z)z+x+z(x+y+z)x+y−(x+y+z)=(x+y+z)(xy+z+yz+x+zx+y−1)=(x+y+z)⋅0=0
3. 1,2,3,…,2018,2019 тоонууд дундаас аль ч хоёр тооных нь зөрөө 4, 5 эсвэл 9-тэй тэнцүү биш байх ялгаатай 624 тоог сонгож авав. Сонгогдсон тоонуудын нэг нь 1016 гэдгийг батал.
4. ABC хурц өнцөгт гурвалжин ω тойрогт багтана. ω тойргийн B, C цэгүүдэд татсан шүргэгчүүд P цэгт огтлолцоно. P цэгээс AB ба AC талуудад татсан перпендикулярын сууриуд харгалзан D, E бол BC талын дундаж цэг нь ADE гурвалжны өндрүүдийн огтлолцолын цэг (орто төв) болно гэж батал.
Заавар Бодолт
Заавар. D цэг ба BC талын дундаж цэгийг дайруулж татсан шулуун AC-д перпендикуляр гэж батал.
Бодолт. Q нь BC талын дундаж цэг ба DQ∩AC=D′, EQ∩AB=C′ гэе. P цэгээс татсан шүргэгчүүд тул PB=PC байна. Иймд △BPC нь адил хажуут гурвалжин тул BC талын дундаж Q нь BPC гурвалжны P оройгоос татсан өндрийн суурь болно. ∠PQB=∠PDB=90∘ тул BQPD дөрвөн өнцөгт тойрогт багтана. Иймд
∠BPD=∠BQD=∠CQD′
байна. Нөгөө талаас AB нумд тулсан ∠ACB нь B цэгт татсан шүргэгчээр үүсэх ∠PBD өнцөгтэй тэнцүү тул △PBD∼△CD′Q болно. Иймд ∠QD′E=∠BDE=90∘ болов. Иймд DD′ нь AED гурвалжны өндөр болов. Яг адилаар EC′ нь өндөр болох ба эдгээр дээр Q цэг орших тул Q цэг AED гурвалжны орто центр болж батлах зүйл батлагдав.

